W pierwszym zdaniu chcemy zaznaczyć, iż w nabywaniu na allegro materiału roślinnego lub nasion nie ma nic złego i nie chcemy nikogo zniechęcać do zakupów. Sami zastanawialiśmy się nad sprzedażą wysyłkową dorosłych roślin, lecz z powodów kosztów transportu (ciężar roślin) okazało się to być nieopłacalne. Zastanawiającą jednakże kwestią są niektóre oferty i o nich chcielibyśmy napisać kilka słów.

Sadzonki bonsai

Bonsai to jest sztuka kształtowania roślin mająca swój początek za panowania dynastii Cin (221-207p.n.e) w Chinach. Do tworzenia tej sztuki wykorzystuje się różne rośliny ozdobne w tym również rośliny iglaste. Nieomalże każda roślina ozdobna może przez osobę posiadającą stosowną wiedzę po wielu latach pracy zostać uformowana w sposób zgodny z kanonami tej sztuki. Żadna roślina bez stosownych właściwych zabiegów niezamienni się w dzieło sztuki jakim jest bonsai. Sadzonki roślin iglastych sprzedawane na allegro są to zwykłe sadzonki około 2 letnie (uzyskane przez rozmnażanie wegetatywne), które szkółkarze produkują celem dalszej uprawy na młody materiał iglasty tzw. 4-5 latki. Nie istnieją zatem " sadzonki bonsai."

Rozmnażanie wegetatywne - jest to rozmnażanie poprzez: ukorzenianie sadzonek roślin, szczepienie i inne, które jednak w przypadku roślin iglastych nie mają zastosowania. Nowe rośliny powtarzają zawsze cechy rośliny matecznej (czyli odmiany uzyskanej w obrębie gatunku). Młode rośliny uzyskane w ten sposób są klonami rośliny matecznej.

Ten sposób rozmnażania gwarantuje identyczność i ma obecnie największe zastosowanie w szkółkarstwie z uwagi na wyselekcjonowanie wielu nowych odmian i form:

- których w inny sposób nie udało by się pozyskać (np.; nowa odmiana wyselekcjonowana jedynie z klonów żeńskich, bo nie ma czym ich zapylić, nie ma egzemplarzy męskich)

- lub nie można by było uzyskiwać na masową skalę z nasion zachowując efekty ekonomiczne (mało okazów powtarzających określona cechę odmiany).

Dlatego Th. occ. " Smaragd, " którą rozmnaża się wegetatywnie niezależnie gdzie Państwo ją nabędą zawsze będzie miała te same cechy genetyczne, a ewentualne różnice w wyglądzie (szczupła – szeroka; gęsta – rzadka) będą wynikały z warunków środowiskowych. Każda Th. occ. Smaragd jest klonem pewnego egzemplarza tui poddanemu zabiegowi rozmnażania wegetatywnego, dawno temu przez pewnego szkółkarza.

Nasiona bonsai

Nie istnieją również nasiona bonsai.Rośliny ozdobne można rozmnażać w sposób wegetatywny lub generatywny (opisany poniżej).

Rozmnażanie generatywne – czyli rozmnażanie poprzez nasiona.

W ten sposób rozmnażać mogą się jedynie te rośliny gdzie zachowały się klony żeńskie i męskie oraz rośliny dwupienne (czyli rośliny, gdzie na jednym egzemplarzu występują organy męskie i żeńskie np.: kosodrzewina). Rośliny rozmnażane poprzez nasiona powtarzają cechy całego gatunku (a nie jedynie konkretnej odmiany z której pozyskaliśmy nasiona). W obrębie gatunku mieści się wiele odmian.

Rozmnażanie generatywne pozwala na zachowanie całego zakresu zmienności danego gatunku co jest warunkiem jego dalszego rozwoju. Rośliny z nasion, w obrębie gatunku są do siebie podobne, ale nie identyczne.

Rozmnażanie generatywne to naturalny sposób rozmnażania roślin prowadzący do różnorodności cech w obrębie gatunku. W ten sposób rozmnażają się również ludzie w obrębie gatunku homosapiens są przecież rasy ludzkie. Biały, czarnoskóry itd. zawsze będzie to jednak będzie człowiek. Podobnie w świecie roślin z tym zastrzeżeniem, iż w świecie roślin jest np:wiele gatunków sosen.

W przypadku roślin rozmnażanych z nasion bardzo ważne jest zachowanie czystości genetycznej gatunku. W tym celu powstają olbrzymie plantacje gdzie np.: sosny danego gatunku rosną na odizolowanych szerokimi pasami roślin liściastych kwaterach. Takie plantacje dają dużą gwarancje iż nie dojdzie do zapylenia miedzy różnymi gatunkami sosen. Materiał nasienny z tych plantacji jest wyrównany pod względem cech morfologicznych(wygląd). Nie oznacza to jednak że w takich partiach nasion nie skiełkują siewki mające cechy morfologiczne nie pasujące do kanonu gatunku – takich siewek będzie jedynie znacznie mniej.

Z pojedynczo rosnących roślin, a także roślin rosnących w niejednolitym drzewostanie z uwagi na możliwość zapylenia pyłkiem innych gatunków nie pobiera się materiału nasiennego.

Z rozmnażaniem generatywnym wiąże się jeszcze jedna informacja bardzo ważna w świetle tematu tego artykułu, a mianowicie procent wzejść siewek czyli tzw. zdolność kiełkowania. W zależności od gatunku i jakości nasion jest to:

Abies Concolor 30-70%

Abies Koreana 30-70%

Pinus aristata 70-100%

Ale są też takie gatunki gdzie sukcesem jest wzejście nasion na poziomie 30% np.:

Picea breweriana 0-30%

Abies balsamea 0-30%

Aby jednak nasiona wykiełkowały w w/w procencie musi być spełnionych szereg warunków: stała wilgotność, właściwe podłoże, stratyfikacja (tj. proces przechowywania nasion w wilgotności i chłodzie – imitowanie zimy lub w przypadku innych w wilgotności i cieple – imitacja pory deszczowej).

Dlatego jeśli chcecie Państwo spróbować tego sposobu rozmnażania roślin iglastych to proponuję nabyć trochę więcej nasion niż kilka oraz pamiętać iż rośliny uzyskane z danej partii nasion mogą i zapewne bedą się rożniły pomiędzy sobą oraz że nigdy samo tj. bez naszej pracy nie powstanie z nich bonsai.

PODSUMOWANIE

Jeśli nabywcy " sadzonek i nasion bonsai " zdają sobie z powyższych kwestii sprawę to jak najbardziej zachęcamy do eksperymentów z cięciem, drutowaniem, redukowaniem systemu korzeniowego itp.

Niestety jednak czasami kontaktują się z nami osoby, które szukają " odmian bonsai " (czyli roślin które w ich mniemaniu same kształtowałyby się na drzewka bonsai), osoby te są bardzo zdumione gdy dowiadują się, że takich roślin nie ma.

Również rośliny iglaste już ukształtowane w Szkółce np.: na ogrodowe bonsai wymagają stałej profesjonalnej opieki. Pozostawione bez opieki (głównie chodzi o właściwe drutowanie, przycinanie, wyłamywani pędów i nawożenie) zaczynają - ku przerażeniu właściciela - rosnąć normalnie tj. w sposób charakterystyczny dla gatunku z którego je stworzono.

Wreszcze ostatnia uwaga. Sztuka bonsai polega na hodowli rośliny w niewielkiej ilości gleby. Z małą ilością gleby w doniczce wiąże się kwestia przemarzania korzeni. Rośliny iglaste kształtowane na bonsai muszą zimować w odpowiednich warunkach. Zazwyczaj na zewnątrz narażone są na przemarźnięcie. We wnętrzach naszych domów jest dla roślin iglastych za sucho (o czym szerzej w innym artykule). Właściwymi warunkami są jedynie specjalne szklarnie, które są jednak zadkością wśród osób niezwiązanych zawodowo z ogrodnictwem.

W szkółkach roślin ozdobnych w praktyce:

-tuje, jałowce, cisy, cyprysiki rozmnaża się wegetatywnie (jednolitość) bardzo rzadko można spotkać w ofercie te gatunki roślin produkowane z nasion. Jeśli ktoś oferuje Państwu - tuje, jałowce, cisy, cyprysiki - produkowane z nasion proszę pamiętać że dotyczyć to może jedynie podstawowego gatunku i zawsze należy liczyć się z rozszczepieniem cech w obrębie gatunku.

-sosny, jodły, świerki rozmnaża się generatywnie z wyselekcjonowanych partii nasion. Jednakże możliwe i równie popularne w szkółkarstwie jest rozmnażanie gatunków (konkretnie odmian i form) poprzez szczepienie. W przypadku sosen, jodeł, świerków nie da się zastosować ukorzeniania sadzonek.