Wiele roślin określamy potocznie terminem karłowate, aczkolwiek należy zdawać sobie sprawę, iż mały przyrost u roślin można uzyskać na kilka sposobów. Poniżej przedstawione zostaną najważniejsze:

1. Bonsai - są to rośliny które na skutek systematycznego uszczykiwania pączków lub cięcia formującego oraz najczęściej również ograniczenia ilości dostępnego podłoża, a także innych zabiegów zachowują swój skarlany pokrój. Jednakże taka roślina posadzona bezpośrednio w glebie i pozbawiona specjalistycznej pielęgnacji, będzie miała przyrosty właściwe dla jej gatunku. Mistrzami w sztuce bonsai są Japończycy.

2. Działanie promieni ultrafioletowych - na wysokości 2400 - 3200 m n.p.m, czyli w tzw piętrze alpejskim rośliny na skutek niekorzystnych warunków dają małe przyrosty a zatem osiągają niewielkie rozmiary.

3. Naturalne karłowate - są to rośliny w których naturalnie ujawnił się gen odpowiedzialny za niski wzrost. Takie rośliny znajdowane są w gospodarstwach szkółkarskich na kwaterach pomiędzy roślinami o właściwym wzroście lub w naturalnym środowisku. Rośliny takie mogą być rozmnażane jedynie wegetatywne (ukorzenianie sadzonki) gdyż gen niskiego wzrostu jest recesywny (tj. zanikający). Rozmnożone wegetatywnie sadzonki są w prowadzane do obrotu jako nowa odmiana.

4. Karłowate uzyskane sztucznie - Obecnie coraz częściej w laboratoriach w sposób sztuczny dąży się do uzyskania roślin o konkretnych cechach np; karłowatość. Głównie jednak ten sposób pozyskiwania nowych odmian stosuje się w produkcji roślin konsumpcyjnych - hodowanych na szeroka skalę np.: krótsza łodyga pszenicy jest w stanie utrzymać większy kłos. W przypadku roślin iglastych jest to nieopłacalne, aczkolwiek takie próby są podejmowane.

5. Czarcie miotły - są to tzw. zmutowane gałązki które czasami pojawiają się na roślinie i jeśli zostaną rozmnożone wegetatywnie (przez ukorzenione sadzonki) to powstaje nowa odmiana handlowa. Z tzw. "czarciej miotły" znalezionej w Kanadzie powstał np: Picea abies Conica przepiękny stożkowy bardzo wolno rosnący świerk. W Internecie funkcjonuje nawet "Klub miłośników czarciej miotły" założył go Szkółkarz z Bielska Białej więcej na ten temat na www.tomszak.pl.

6. Szczepienie na niezgodnej fizjologicznie podkładce - taki zabieg powoduje że zaszczepiona roślina ma zakłócony wzrost, a zatem przyrosty "masy zielonej" są małe.

Wszystkie opisane powyżej sposoby uzyskiwania małych przyrostów u roślin (z wyjątkiem opisanych w punkcie nr. 2) i 4) wykorzystywane są powszechnie w szkółkarstwie.

KOLEJNA PORADA:Cięcie (formowanie) roślin iglastych